Namacalne ślady płońskiego grodziska

Historyczne znaleziska

Do zbadania 300 metrów

We wtorek, 24 lipca, archeolodzy rozpoczęli w Płońsku swoje prace związane ze wstrzymaną z kanalizacją sanitarną przy ul. 19 Stycznia. Miała ona zostać przeprowadzona w 2005 roku. Prace budowlane płońskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej zostały wtedy przerwane. Archeolodzy stwierdzili wówczas, że pod ulicą kryć się mogą historyczne zbiory. Przypomnijmy, że odwierty wykazały wtedy obecność wczesnośredniowiecznych nawarstwień i konieczność przeprowadzenia badań archeologicznych.

- Są tutaj trzymetrowe nawarstwienia związane ze średniowiecznym grodziskiem - zapewnia Antoni Smoliński, który kieruje pracami badaczy. - To bardzo ważny teren pod względem historycznym.

Badacze liczą, że do końca września (do tej pory planują bowiem wykonywać prace) uda im się znaleźć wiele interesujących zbiorów. Do przebadania mają bowiem około 300 metrów ul. 19 Stycznia naprzeciw tzw. Góry Kawałkowskiego. - Zatrzymanie prac kanalizacyjnych było celowe - dodaje Smoliński. Historyczne zbiory zostaną umieszczone prawdopodobnie w muzeum, które wkrótce powstanie w Płońsku.

Pierwsze dni

Pierwsze dni pracy upłynęły na odkrywaniu wielu znalezisk, choć mniej znaczących historycznie. Archeolodzy znaleźli drewnianą studnię o wymiarach zewnętrznych 175 na 175 cm, odcięty róg, fragmenty glinianych naczyń, kości, ćwieki, bosak, zawiasy (prawdopodobnie od skrzyni).

- Studnia jest co najmniej XIX-wieczna, jednak wszystko potwierdzą dokładne badania - mówi Antoni Smoliński. - Pozostałe znaleziska mogą pochodzić z późniejszych lat.

30 lipca - odkrycie wielkiej wagi

Przełom w badaniach nastąpił w poniedziałek, 30 lipca, kiedy w godzinach popołudniowych archeolodzy odkopali fragment drewnianej konstrukcji i już wówczas wiadomo było, że odkrycie to będzie cennym znaleziskiem.

Następnego dnia okazało się, że jest to rzeczywiście odkrycie wielkiej wagi. Odkopywane stopniowo drewniane znalezisko okazało się wałem obronnym o konstrukcji zrębowej, który prawdopodobnie okalał średniowieczne grodzisko.

- Były to dębowe kłody kładzione na przemian i tworzące formę ,,skrzyni”, wypełnionej dużą ilością różnej wielkości głazów, gliny i piasku - mówi archeolog Zbigniew Nowakowski. - Zapewniało to stabilność wału i dużą trwałość.

Małgorzata Kalińska

Dlaczego badania?

Badania archeologiczne przeprowadzane obecnie przy ul. 19 Stycznia w Płońsku mają związek ze średniowiecznym grodziskiem, które odkryto podczas wcześniejszych prac. Badania archeologiczne z lat 1958 i 1965 r. pod kierunkiem Jerzego Pyrgały, oraz w latach 1975 - 1980 pod kierunkiem Bogusława Gierlacha wykazały, że przy ul.19 Stycznia, na tzw. Górze Kawałkowskiego znajdowało się grodzisko pochodzące z  VI-VII wieku. Na jego bazie powstał w XI - XII wieku gród dwuczłonowy (z obronnym podgrodziem i gródkiem wewnętrznym) o wymiarach 75 na 80 m i wały o wysokości około 5 metrów. Podczas badań znaleziono najwięcej fragmentów glinianych naczyń (garnki, dzbanki, misy, patelnie) - są to głównie naczynia z cylindryczną szyjką i o „esowatym” kształcie. Bardzo dużo znaleziono również wyrobów kowalskich i ślusarskich (noży, dłut, gwoździ, kluczy, sprzączek, grot strzał i bełtów, ostróg). Szczególnie interesujące są wyroby z rogu i kości. Poza tym odkryto dwa wapienne modele jaja kurzego (pisanki) z XII wieku.

foto: Marcin Knisiewicz