Dwunasta edycja nagrody i odsłonięte murale - płoński dzień Jana Walerego Jędrzejewicza

Poniedziałek (30 września) był w Płońsku niewątpliwie dniem Jana Walerego Jędrzejewicza. Najpierw ogłoszono wyniki 12. edycji Nagrody Naukowej jego imienia, a potem odsłonięto murale jemu poświęcone.

NAGRODA PRZYZNANA

W poniedziałek, 30 września ogłoszono wyniki 12. edycji Nagrody Naukowej im. Jana Jędrzejewicza dla najlepszej polskojęzycznej książki poświęconej historii nauki i techniki. Laureatem jest Przemysław Dominas, autor książki „Centralna kolej transandyjska Callao - Lima - La Oroya”.

Poniedziałkową uroczystość w Miejskim Centrum Kultury w Płońsku poprowadził Adam Derdzikowski - koordynator pracy Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego w Płońsku.

Ogłoszenie wyników konkursu poprzedzone zostało wystąpieniem burmistrza Płońska, Andrzeja Pietrasika oraz wykładem: „Astronomiczne wyzwania dla sztucznej inteligencji”, wygłoszonym przez dr hab. Radosława Poleskiego.

Przypomnijmy, że fundowana przez miasto Płońsk Nagroda Naukowa im. Jana Jędrzejewicza jest przyznawana od 12 lat we współpracy z  Komitetem Historii Nauki i Techniki PAN oraz Kasą im. Józefa Mianowskiego - Fundacją Popierania Nauki.

Jan Walery Jędrzejewicz (1835-1887) był lekarzem i miał wiele zainteresowań, a jedną z jego pasji była astronomia. W swoim domu urządził obserwatorium astronomiczne, dorównujące wyposażeniem ówczesnym obserwatoriom w Warszawie, Krakowie i Wilnie. Dokonywał obserwacji i pomiarów, a na jego fundamentalnym dziele „Kosmografia” kształcili się nie tylko krajowi astronomowie. Współpracował z wieloma ośrodkami naukowymi w Europie, zyskując międzynarodowy rozgłos i rozsławiając Płońsk. Jędrzejewicz zmarł na tyfus plamisty i pochowany został w centralnej części płońskiego cmentarza. Nagroda dla najlepszej książki polskojęzycznej, poświęconej historii nauki i techniki ma na celu m.in. uczczenie pamięci Jana Jędrzejewicza.

Wyniki tegorocznej edycji ogłosił prof. dr hab. Jarosław Włodarczyk z Instytutu Historii Nauki PAN w Warszawie, który jest przewodniczącym Kapituły Nagrody im. Jana Jędrzejewicza. 

Do konkursu zgłoszono 63 publikacje, a laureatem został Przemysław Dominias za książkę „Centralna kolej transandyjska Callao - Lima - La Oroya”.

Kapituła przyznała również wyróżnienia, a otrzymali je: Piotr Rataj (Rozwój elektrotechniki we Lwowie do 1914 roku); Marian Chachaj (Mikołaj Kopernik. Czasy studenckie). Wyróżnienie specjalne - przyznano za trzytomową encyklopedię polskiej nauki akademickiej, której autorem jest zmarły w ubiegłym roku Piotr Hübner.

MURALE ODSŁONIĘTE

A potem nastąpiło oficjalne odsłonięcie murali poświęconych postaci wybitnego płońszczanina, Jana Walerego Jędrzejewicza oraz istniejącego w XIX w. w Płońsku jego obserwatorium astronomicznego.

Murale powstały na ścianach budynków przy ul. Grunwaldzkiej 28 i Grunwaldzkiej 35. Zostały ¬- przez artystę Tytusa Brzozowskiego -  wykonane w konwencji baśniowej, w której budynki zdają się oderwane od ziemi na tle nieba i rozświetlonych niczym gwiazdy okien. Lot ten jest synonimem marzeń, wolności, niepodległości.

Murale - w sposób artystyczny - pokazują naszą spuściznę, do której się odwołujemy i do której nawiązujemy w naszej współczesnej działalności.

Uroczystość - artystycznie - uświetnili uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 w Płońsku, której Jędrzejewicz jest patronem.

Na muralu przy ulicy Grunwaldzkiej 35 przedstawione zostały, w kolejności od lewej strony: kamienica, w której mieszkał J. W. Jędrzejewicz, kamienica przy ul. Zduńskiej 2 oraz kościół św. Michała Archanioła z dzwonnicą. Na drugim muralu - przy ul. Grunwaldzkiej 28, można zobaczyć (również w kolejności od lewej strony): kamienicę w Rynku (plac 15 Sierpnia 18), wieżę ciśnień przy PKP, Bengurionówkę, nieistniejące już obserwatorium Jędrzejewicza oraz kamienicę przy ul. Warszawskiej 2 (Dom Pamięci).

Przypomnijmy, że w 2020 r. odsłonięto dwa murale z okazji 100. Rocznicy Bitwy Warszawskiej na budynkach przy ul. Klonowej, a w 2021 r. mural Ben Guriona na kamienicy przy ul. Warszawskiej.

Powstałe na ulicy Grunwaldzkiej murale to element projektu: „Niepodległość odszukana w gwiazdach”, realizowanego przez Miejskie Centrum Kultury, Miejską Bibliotekę Publiczną oraz Urząd Miejski w Płońsku.

Projekt (w ramach programu dotacyjnego: „Niepodległa” - Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego) zakłada realizację wydarzeń, których celem jest popularyzacja nauki i promowanie historii. (ko); foto: Maciej Mączyński

Tu filmowa pigułka z uroczystości odsłonięcia murali - https://fb.watch/uWnlcIaT41/.